Aborcja w Polsce pozostaje tematem skomplikowanym, regulowanym przez rygorystyczne przepisy prawne. Obowiązujące ustawodawstwo stanowi jedno z najbardziej restrykcyjnych w Europie, określając dokładnie, do którego momentu ciąży możliwe jest przerwanie ciąży.
Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży – stan na 2024 rok
Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 roku, prawo aborcyjne w Polsce pozwala na przerwanie ciąży jedynie w dwóch przypadkach:
- Gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety ciężarnej: Aborcja jest dozwolona bez ograniczeń co do tygodnia ciąży, pod warunkiem potwierdzenia przez lekarza, że ciąża rzeczywiście stanowi takie zagrożenie.
- Gdy ciąża jest wynikiem czynu zabronionego: Dozwolona jest aborcja do 12. tygodnia ciąży, przy czym wymagane jest zaświadczenie prokuratora potwierdzające, że ciąża jest wynikiem przestępstwa, takiego jak gwałt lub kazirodztwo.
Konsekwencje orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego – brak możliwości przerwania ciąży ze względu na wady płodu
Orzeczenie to usunęło wcześniejszą możliwość przerywania ciąży w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Decyzja ta wywołała liczne protesty i dyskusje społeczne, znane jako „Strajk Kobiet”, które domagały się przywrócenia bardziej liberalnych przepisów.
Obecnie pomoc w przerwaniu ciąży oferują kliniki aborcyjne w niemal całej Europie. Tamtejsze prawo aborcyjne zezwala obywatelkom z Polskim skorzystać z pomocy wykwalifikowanych lekarzy i przeprowadzić bezpieczne przerywanie ciąży nawet do 12 tygodnia trwania ciąży.
Wyzwania w dostępie, nawet jeśli ciąża stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia kobiety ciężarnej
Mimo teoretycznie legalnych przesłanek, w praktyce dostęp do aborcji w Polsce jest ograniczony, zarówno ze względu na klauzulę sumienia, która pozwala lekarzom odmówić wykonania zabiegu, jak i trudności z uzyskaniem potrzebnych dokumentów oraz wsparcia medycznego.
Porównanie z innymi krajami – prawo aborcyjne w Polsce i w Europie
Prawo aborcyjne w Polsce jest jednym z najbardziej restrykcyjnych w Europie. W przeciwieństwie do wielu krajów europejskich, gdzie aborcja jest dostępna na życzenie kobiety do określonego tygodnia ciąży lub przy szerszym spektrum wskazań medycznych, w Polsce opcje te są znacząco ograniczone.
Dostęp do legalnej aborcji – metody aborcji farmakologicznej i chirurgicznej
Dostęp do legalnej aborcji w wielu krajach umożliwia wybór między metodami aborcji farmakologicznej i chirurgicznej. Metoda farmakologiczna, stosowana głównie w postaci przerwania ciąży na wczesnym etapie, opiera się na zastosowaniu leków takich jak mifepriston i misoprostol. Jest zalecana, gdy przesłanki medyczne wskazują na możliwość bezpiecznego zakończenia ciąży tą metodą. W przypadku zagrożenia życia matki, zachodzi uzasadnione podejrzenie, że szybsze działanie może być wymagane, co często prowadzi do wyboru metody chirurgicznej.
Metoda chirurgiczna, tak jak aspiracja próżniowa czy dilatacja i ewakuacja, jest stosowana w bardziej zaawansowanych stadiach ciąży lub gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie komplikacji mogących wynikać z farmakologicznego przerwania ciąży. W sytuacjach, gdzie występuje większe ryzyko dla zdrowia matki lub gdy ciąża jest następstwem czynu zabronionego, decyzje o wyborze metody często opierają się na pilnej potrzebie zapewnienia bezpiecznym przerywaniu ciąży, zgodnie z obowiązującymi przepisami medycznymi i etycznymi.
Wskazania i przeciwwskazania do wykonania zabiegu aborcji
Wskazania do aborcji zwykle obejmują medyczne, psychologiczne oraz socjalne czynniki, które mogą wpłynąć na zdrowie lub życie kobiety. Medyczne wskazania mogą obejmować zagrożenie życia lub zdrowia matki, poważne wady genetyczne lub uszkodzenia płodu, a także sytuacje, gdy ciąża jest wynikiem czynów zabronionych, takich jak gwałt. Społeczne i psychologiczne aspekty, takie jak niemożność zapewnienia odpowiednich warunków do wychowania dziecka, również są rozważane w niektórych jurysdykcjach.
Przeciwwskazania dotyczą głównie stanu zdrowia kobiety. Wśród nich znajdują się niektóre choroby przewlekłe, takie jak ciężkie zaburzenia krzepliwości krwi, które mogą zwiększać ryzyko powikłań podczas zabiegu. Inne przeciwwskazania mogą wynikać z obecności infekcji w obrębie narządów rodnych, co może prowadzić do ryzyka rozprzestrzeniania infekcji. W każdym przypadku decyzja o przeprowadzeniu aborcji powinna być poprzedzona dokładną diagnostyką i konsultacją z odpowiednimi specjalistami, aby zminimalizować ryzyko dla zdrowia kobiety.
Edukacja i wsparcie
Podkreśla się również potrzebę lepszej edukacji seksualnej i dostępu do środków antykoncepcyjnych w Polsce jako sposobów na zapobieganie niechcianym ciążom i zmniejszenie liczby aborcji.
